براساس آنچه این روزها در بازار مواد غذایی دیده می‌شود، فرارسیدن ماه مبارک رمضان نیز نتوانست ترمز افزایش قیمتها در بازار را بکشد و در شرایطی که ویروس کرونای جدید هنوز در کشور جولان می‌دهد، روند افزایش قیمت موضوع قابل توجه بازار مواد غذایی در روزهای اخیر است.
افزایش قیمت در کنار کاهش تقاضا
امسال برخلاف سال‌های گذشته خبری از میهمانی‌های افطار و دید و بازدیدهای رمضانی نیست و همین مسأله باعث کاهش تقاضا در بازار شده است. اما برخلاف انتظارات این کاهش تقاضا هم نتوانسته است از افزایش قیمت جلوگیری کند و آمارها نشان می‌دهد که قیمت گوشت، مواد لبنی، میوه و سبزی، برنج و حبوبات گران‌تر شده است. براساس گزارش‌های میدانی خبرگزاری فارس، در بازار قیمت هندوانه با افزایش ۲۵درصدی به قیمت کیلویی ۴۲۰۰ تومان رسیده است. همچنین براساس مشاهدات میدانی خبرنگار «شهروند»، قیمت سیب و پرتقال هم ۱۵درصد افزایش پیدا کرده و بین ۱۰ تا ۱۵هزار تومان به فروش می‌رسد. قیمت حبوبات هم افزایش را نسبت به ماه گذشته تجربه کرده است. هر کیلو عدس با افزایش ۱۰درصدی نسبت به ماه گذشته به قیمت هر کیلوگرم ۱۸هزار تومان به فروش می‌رسد.
طبق اعلام سازمان حمایت، ۵۰هزار تن برنج هندی با قیمت کیلویی حداکثر ۸هزار تومان، به همین میزان شکر با قیمت کیلویی حداکثر پنج‌هزار و ۹۰۰ تومان، ۲۵هزار تن مرغ منجمد با قیمت کیلویی حداکثر ۱۲هزار تومان، بیش از ۱۵هزار تن گوشت قرمز منجمد با قیمت مصوب کیلویی حداکثر ۴۲هزار تومان، ۵۰هزار تن روغن خام برای تولید انواع روغن نباتی در سقف قیمت مصوب و ۱۰۰هزار تن انواع خرمای مضافتی و کبکاب که با توجه به نوع، کیفیت، وزن بسته‌بندی و سایر مشخصه‌های آن توسط کارگروه تنظیم بازار استان‌ها قیمت‌گذاری می‌شوند، از ابتدای ماه مبارک رمضان در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، اصناف منتخب، میادین میوه و تره‌بار و تعاونی‌ها عرضه شده است.
تمهیدات کرونایی برای ماه رمضان
هرچند دولت در تلاش است تا با عرضه کافی کالا در بازار جلوی هرگونه افزایش قیمت را بگیرد و بارها اعلام شده است امسال هیچ کمبودی در تأمین و توزیع کالاهای ضروری و پرتقاضا مانند شکر، گوشت قرمز، گوشت مرغ، خرما، برنج و دیگر اقلام ضروری مردم برای ایام ماه مبارک رمضان وجود ندارد، اما به هرحال شیوع بیماری کرونا و گسترش آن موجب تعطیلی یا نیمه‌تعطیلی بسیاری از مراکز تولید و عرضه مواد غذایی شد که این موضوع، بازار بسیاری از اقلام همچون مرغ، گوشت، میوه، برنج و روغن را تحت‌تأثیر تبعات خود قرار داده است.
در همین رابطه ماه گذشته معاون اول ریاست‌جمهوری در جلسه‌ای با وزرای اقتصادی دستور داد تا با ذخیره مواد غذایی از افزایش قیمت در ماه مبارک رمضان جلوگیری کنند. در این جلسه جهانگیری با اشاره به اینکه ماه مبارک رمضان را در پیش‌رو داریم، از وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت خواست با توجه به افزایش مصرف و تقاضا در ماه مبارک رمضان، تدابیر لازم را برای تأمین نیازهای مردم در این ماه اتخاذ کنند تا مردم بتوانند با اطمینان و بدون دغدغه این ایام را سپری کنند. معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین مدیریت تولید و واردات کالاهای اساسی و نیز ذخیره‌سازی این اقلام را برای سال ۹۹ پراهمیت ارزیابی کرد و ضمن تأکید بر ضرورت تکریم و حمایت از فعالان اقتصادی و واردکنندگان که همواره با دولت همراهی کرده‌اند، خواستار برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب برای ذخیره اقلام و کالاهای اساسی و ضروری جامعه برای ماه‌های آینده شد.
روند معکوس بازار ایران در مقایسه با بازار جهانی
در بازار جهانی اما وضع قدری تفاوت دارد و قیمت مواد غذایی افت بی‌سابقه را تجربه می‌کند.
براساس جدیدترین گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، قیمت جهانی مواد غذایی تحت‌تأثیر تبعات اقتصادی و لجستیکی پاندمی ویروس در ماه آوریل برای سومین ماه متوالی کاهش پیدا کرده است. به گزارش ایسنا، شاخص قیمت غذای فائو که تغییرات ماهانه سبدی از غلات، دانه‌های روغنی، محصولات لبنی، گوشت و شکر را بررسی می‌کند، در آوریل به ۱۶۵.۵ واحد رسید که ۳.۴درصد در مقایسه با مارس کاهش داشت. شاخص قیمت شکر فائو در ماه میلادی گذشته که شیوع ویروس کرونا به تقاضا ضربه زد و کاهش قیمت‌های نفت، تقاضا برای نیشکر به منظور تولید اتانول را ضعیف کرد، به پایین‌ترین حد در ۱۳سال اخیر نزول کرد و ۱۴.۶درصد در مقایسه با مارس کاهش یافت.
شاخص قیمت روغن‌های خوراکی فائو به دلیل افت قیمت‌های روغن پالم، سویا و کلزا در آوریل ۵.۲درصد کاهش پیدا کرد.
شاخص قیمت لبنیات فائو ماه میلادی گذشته به دلیل کاهش دو رقمی قیمت کره و شیرخشک، ۳.۶درصد نزول کرد. همچنین قیمت برنج در آوریل ۷.۲درصد نسبت به مارس افزایش یافت که تا حدود زیادی به دلیل محدودیت‌های موقتی صادرات از سوی ویتنام بود. قیمت گندم هم به دلیل تعیین سهمیه صادرات از سوی روسیه، ۵.۲درصد رشد کرد. اما قیمت غلات دانه درشت ازجمله ذرت به دلیل کاهش تقاضا برای خوراک دام و تولید سوخت زیستی، ۱۰درصد کاهش یافت.
این مقایسه نشان می‌دهد که افزایش قیمت مواد خوراکی در بازار ایران ریشه در افزایش قیمت‌های جهانی ندارد. فعالان بازار معتقدند علت اصلی این افزایش قیمتها سیطره دلال‌ها بر بازار مواد خوراکی است. فروشندگان خرد معتقدند این دلال‌ها از شرایط ماه رمضان سوء‌استفاده می‌کنند و قیمتها را افزایش می‌دهند. فروشندگان خرد معتقدند درصورتی که دستگاه‌های نظارتی بتوانند از این سوء‌استفاده جلوگیری کنند، قیمت نهایی محصول کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه فروش و سود فروشندگان افزایش پیدا خواهد کرد.
وزارت صمت هم در پاسخ به این تقاضای فروشندگان بازرسان خود را با همکاری سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده به بازار فرستاده است تا با عرضه مستقیم کالا قیمتها را کاهش دهند. در همین رابطه عزیزاله افضلی، معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران با اشاره به افزایش نیاز مردم به بعضی از اقلام پرمصرف ویژه ایام ماه مبارک رمضان، تأکید کرد: «هیچ‌گونه کمبودی در عرضه کالاهای اساسی وجود ندارد و به هیچ‌عنوان افزایش قیمت صورت نمی‌گیرد، همچنین درصورت مشاهده هرگونه افزایش قیمت توسط بازرسان، برخورد قانونی خواهد شد.» او همچنین درخواست داشته تا شهروندان درصورت مشاهده هرگونه تخلف صنفی مراتب را به سامانه ۱۲۴ اعلام کنند.
