به گزارش اقتصادشهروند ، بانک مرکزی که به صورت هفتگی با انتشار گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی، خلاصه‌ای از عملکرد بانک مرکزی و بانکها در بازار باز و بین بانکی را ارائه می‌کند، به تازگی نخستین گزارش سال ۱۴۰۳ و مرتبط با هفته منتهی به ۲۰ فروردین ماه را نیز منتشر کرد. البته انتشار این گزارش با وقفه‌ای سه هفته‌ای همراه شده و از ۲۸ اسفند ماه سال گذشته تا امروز، آماری از معاملات در این بازار منتشر نشده بود.
بررسی‌ها حاکی از آن هستند که رقم سفارش‌های ارسالی و پذیرفته شده بانکها در بازار باز، پس از جهش قابل توجه در هفته پایانی سال ۱۴۰۲ در سومین هفته سال جاری نیز در این سطوح تثبیت شده و به رکوردشکنی خود ادامه داده است.
به علاوه داده‌های این گزارش نشان می‌دهند که در نخستین حراج بازار باز سال جاری، ۲۱ بانک و موسسه اعتباری غیربانکی مشارکت کرده و بخشی از وجوه موردنیاز خود را با استقراض از بانک مرکزی تامین کرده‌اند.مدت توافق بازخرید در این هفته همچنان هفت روزه بوده و ثبات حداقل نرخ توافق این بازار در ۲۳ درصد نیز ادامه پیدا کرد.
رقم سفارش‌های ارسالی بانکها در بازار باز به ۲۰۲ همت رسید
رقم سفارش‌های ارسالی بانکها در بازار باز که از دی ماه سال گذشته در روندی صعودی قرار گرفته بود در آخرین هفته این سال جهش قابل توجهی را تجربه کرد و به ۱۹۷ هزار میلیارد تومان رسید. همسو با این رشد، رقم سفارش‌ها پذیرفته شده بانک مرکزی نیز پس از تثبیت ۱۰ هفته‌ای در سطح ۱۴۵ هزار میلیارد تومان، صعودی شد و بانک مرکزی تمام سفارش‌های بانکها در آخرین هفته سال قبل را پذیرفت.
رشد نیاز بانکها به نقدینگی در سال ۱۴۰۳ نیز ادامه یافت. طوری که این رقم با رشد پنج هزار میلیارد تومانی در مقایسه با هفته منتهی به ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ به حدود ۲۰۲ هزار میلیارد تومان رسید و در یک قدمی سقف تاریخی خود یعنی ۲۱۲ هزار میلیارد تومان قرار گرفت. البته میزان سفارش‌های پذیرفته شده در این بازار تغییری نکرد و بانک مرکزی بار دیگر ۱۹۷ هزار میلیارد تومان به بانکها وام داد.
البته طی همین مدت حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان از وام‌هایی که بانک مرکزی پیش‌تر از طریق بازار باز به بانکها پرداخت کرده بود، در این هفته سررسید شد و این مبلغ به بانک مرکزی بازگشت.
تزریق ۵۰ همتی بانک مرکزی در بازار بین بانکی
بخش دیگری از گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی مربوط به فعالیت بانکها و بانک مرکزی در بازار بین بانکی است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که بر خلاف بازار باز، رقم تزریق پول بانک مرکزی در بازار بین بانکی در مقایسه با هفته‌های پایانی سال گذشته کاهشی شده است. طوری که از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا روز ۲۰ فروردین ماه بانک مرکزی مجموعا ۵۰٫۲ هزار میلیارد تومان از طریق بازار شبانه به ۱۰ بانک و موسسه اعتباری غیربانکی وام داده و این در حالیست که این رقم به کمترین میزان خود از ۲۵ بهمن ماه سال گذشته به این سو رسیده است. گفتنی است که در همین مدت، بیش از ۴۶ هزار میلیارد تومان از وام‌های اعطا شده به بانکها در بازار بین بانکی سررسید شد.
بازار باز چگونه عمل می‌کند؟
یکی از ابزارهای مهم بانک‌های مرکزی در جهان برای اجرای سیاست پولی، عملیات بازار باز است. بازار باز سازوکاری است که شرایطی را برای بانکها فراهم می‌کند که بتوانند وجوه نقد موردنیاز خود را با استقراض از بانک مرکزی جبران کنند. به علاوه بانک مرکزی می‌تواند با هدایت نقدینگی در این بازار، مسیر حرکت نرخ بهره بین بانکی را تعیین کند.
در عملیات بازار باز، بانکها اوراق قرضه در اختیار خود را نزد بانک مرکزی وثیقه می‌گذارند و وجوه موردنیاز خود را قرض می‌گیرند. همچنین بانکها مکلفند که در زمان سررسید اوراق خود را بازخرید کرده و اصل مبلغ به اضافه سود آن را به بانک مرکزی بازگردانند. منبع
