کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) و کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT)، جنجالی ترین بحث‌های سیاست داخلی، اقتصادی و سیاست خارجی ایران در سال ۹۷ بود. طرح دولت و تصویب مجلس و رد مهم ترین لایحه FATF در شورای نگهبان و ارجاع به مجمع تشخیص مصحلت نظام، نیمه دوم سال نود و هفت را به صحنه موافقان و مخالفان سر سخت الحاق کامل ایران به مصوبات چهارگانه اف ای تی اف تبدیل کرد. داستان چیست؟ این گفتار، شما را با کلیات، روند تحولات از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۷ و اظهارات موافقان و مخالفان آشنا می کند.
با ما همراه باشید.
FATF مخفف چیست ؟
خیر. اف ای تی اف یا FATF مخفف FINANCIAL ACTION TASK FORCE یا نیروی ویژه اقدام مالی است. قرارداد نیست و یک کارگروه است که سال ۱۹۸۹ میلادی تاسیس شد. آن هم به پیشنهاد اعضا G7. جزییات را در سایت رسمی اف ای تی اف مشاهده کنید که در این لینک در دسترس است.
هدف کارگروه FATF چیست؟
تصمیم بر این بود که کارگروه ویژه اقدام مالی به عنوان یک سازمان بین المللی، قوانین مبارزه با پولشویی در بازار های مالی جهان را بررسی و نتایج را هر ۴ ماه یک بار به اطلاع اعضا برساند. اعضا در دهه اخر قرن بیستم، ۱۶ عضو بود تا قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی را اصلاح کنند.
حتما بخوانید : درباره تسهیلات « وام مسکن یکم » و « اوراق تسهیلات مسکن » ( تسه )
قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی چیست؟
همان طور که از اسمش پیداست، به معنی شفافیت در درآمد و بررسی روند جابجایی پول در کشور های عضو. اشخاص حقوقی و حقوقی مکلف هستند که درباره درآمد های خود به دولت ها پاسخ دهند تا سلامت نظام مالی جهان، ارتقا یابد و رشوه و قاچاق و پول های کثیف، راه دشوار تری برای ورود به بازار های مالی جهان داشته باشند.
(آخرین خبرها درباره گزارشات کارگروه ویژه اقدام مالی درباره ایران را در توییتر اختصاصی آن دنبال کنید)
توصیه های اف ای تی اف چیست؟
این کارگروه که FATF نامیده می شود، ۴۰ توصیه درباره پول شویی دارد. ۹ توصیه هم درباره مبارزه با تامین مالی تروریسم دارد. توصیه های اف ای تی اف ، بایستی از طریق وضع مقررات داخلی در کشور های عضو، اجرا و دنبال شود. جزییات را در FATF ANNUAL REPORT که سال ۲۰۰۹ میلادی منتشر شد مطالعه کنید.
جریان لیست سیاه چیست؟
لیست سیاه FATF BLACK LIST از سال ۲۰۰۰ میلادی به صورت سالانه، کشورهایی که پر خطر ترین مقصدهای سرمایه گذاری جهان هستند را معرفی می کند. سال ۲۰۰۹، ایران و ترکمنستان و ازبکستان و پاکستان، وارد لیست سیاه سرمایه گذاری گروه ویژه اقدام مالی شدند. قرار گیری اسم ایران در کنار کره شمالی و توصیه به اقدامات مقابله ای علیه آن ها، اقدام این کارگروه علیه ایران بود.
گزارش بهمن نود و چهار FATF علیه ایران چه بود؟
یکی از گزارشاتی که FATF علیه کشورمان منتشر کرد، به نگرانی شدید این نهاد نسبت به کاهش ریسک تامین مالی تروریسم و تهدید علیه یکپارچگی سیستم مالی بین المللی اشاره دارد. این گزارش بر گزارش سال ۲۰۰۹ خود تاکید داشت که به اعضا توصیه می کرد که اقدامات مقابله ای موثری را در بخش های مالی خود درباره ریسک پولشویی در ایران، وضع کنند. هم چنین با تاسیس شعبه مالی ایران در کشور های مختلف، مراقب کنند. این گزارش اعلام کرد که اگر ایران تا جولای ۲۰۱۶ میلادی، اقدامات اصلاحی را انجام ندهد، با اقدامات پیشگیرانه موثر و سختی مواجه خواهد شد.
اقدامات ایران بر اساس گزارش بهمن ۹۴ چه بود؟
انتشار این گزارش، بازتاب های گسترده ای پیدا کرد. قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، بهمن سال ۹۴ از دولت به مجلس رفت و اسفند ۹۴ در مجلس تصویب و به دولت ابلاغ شد. اما یک استثنا داشت: هر اقدامی که ملت ها و افراد و گروه ها برای مقابله با سلطه و اشغال خارجی و مبارزه با نژاد پرستی انجام می دهند، مصداق اقدام تروریستی نیست و تعیین مصداق، مصوبه شورای عالی امنیت ملی ایران است. این تصویب، سبب تعلیق اقدامات مقابله ای اف ای تی اف علیه ایران به مدت یک سال شد (تا تیر ۱۳۹۶).
آیا دولت ها باید اطلاعات مالی خود را به همدیگر بدهند؟
خیر. هیچ یک از اعضای عضو FATF چنین الزامی ندارند و تعهدی ندارند. هر تبادل اطلاعات، بر اساس معاهده دو جانبه دولت ها با هم انجام می شود. بعنی، صرف عضویت در گروه اقدام مالی، سبب افشای اطلاعات و انتقال اطلاعات به کشورهای عضو این نهاد نبوده و هر اقدامی باید در چارچوب قواعد داخلی و چند جانبه دولت ها با هم باشد. لذا این دغدغه، بر طرف شده است.
تعریف FATF از تروریسم چیست؟
گروه اف ای تی اف ، هیچ توضیح و تفسیری درباره تروریسم نداده است. تنها به معرفی شغل هایی که مورد استفاده تامین کننده مالی تروریسم است پرداخته و توصیه هایی معرفی کرده است. تروریسم، محل اختلاف در جامعه جهانی است و تعریف واحدی ندارد. این را می توان در حمله مسلحانه خونین به نمازگذاران در نیوزلند مشاهده کرد که لندن و واشنگتن، آن را مصداق اقدام تروریستی تشخیص ندادند.
در تعریف کلی تروریسم، ایران با نظر و دیدگاه جامعه جهانی همراستا است اما در رابطه با مصادیق، مثل هر کشوری ایران حق دارد که بر اساس قوانین داخلی خود، مصداق های اقدامات تروریستی را مشخص کند.
آیا اجرای کلیه توصیه های ۴۰ گانه توسط ایران، الزام آور است؟
خیر.
نهاد مرجع برای تشخیص مصادیق تروریسم در ایران کیست؟
شورای عالی امنیت ملی.
تاریخچه تحولات الحاق ایران به اف ای تی اف
- مهر ۸۶: گروه ویژه اقدام مالی به اعضای خود به اعضای خود در رابطه مالی با ایران به دلیل نداشتن قانون مبارزه با پولشویی و تامین مالی مبارزه با تروریسم هشدار داد.
- بهمن ۱۳۸۶: قانون مبارزه با پولشویی در مجلس شورای اسلامی تایید و توسط شورای نگهبان تصویب شد.
- اسفند ۱۳۸۶: انتشار نخستین هشدار اف ای تی اف به ایران
- فروردین ۱۳۸۷: برگزاری اولین جلسه شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست وزیر اقتصاد دولت نهم
- اردیبهشت ۱۳۸۷: آغاز فعالیت مرکز اطلاعات مالی مبارزه با پولشویی
- خرداد ۱۳۸۷: انتشار دومین هشدار اف ای تی اف به ایران
- مهر ۱۳۸۷: انتشار سومین هشدار اف ای تی اف به ایران
- اسفند ۱۳۸۷: انتشار چهارمین هشدار اف ای تی اف به ایران
- مرداد ۱۳۸۸: انتشار پنجمین هشدار اف ای تی اف به ایران
- مهر ۱۳۸۸: قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی پس از ۵ بی توجهی ایران.
- دی ۱۳۸۸: وزیر اقتصاد دولت نهم، میثم نصیر آبادی به ریاست واحد اطلاعات مالی ومبارزه با پولشویی مصنوب کرد.
- فروردین ۱۳۸۹: ارسال مصوبه شورای عالی امنیت ملی به وزارت اطلاعات، اقتصاد و امور خارجه و بانک مرکزی درباره تعامل گسترده با اعضای اف ای تی اف جهت خروج از BLACK LIST
- خرداد ۱۳۸۹: تصویب لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم در دولت دهم و ارسال به مجلس شورای اسلامی
- بهمن ۱۳۹۰: رد لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم در شورای نگهبان قانون اساسی
- آذر ۱۳۹۲: تقدیم لایحه الحاق به کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی (پالرمو) از دولت به مجلس.
- خرداد ۱۳۹۳: رد پالرمو توسط کمیسیون حقوقی قضایی مجلس نهم
- آبان ۱۳۹۳: اعلام مجدد لیست سیاه گروه مالی درباره ایران و کره شمالی.
- اسفند ۱۳۹۳: تمدید حضور ایران در لیست اف ای تی اف
- مرداد ۱۳۹۴: رد لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم توسط شورای نگهبان قانون اساسی.
- دی ۱۳۹۴: تمدید مجدد حضور ایران در لیست سیاه اف ای تی اف و رد لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم در شورای نگهبان
- اسفند ۹۴: تصویب لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم در شورای نگهبان بعد از ۳ بار رد شدن در ۲۱۰۰ روز گذشته.
- خرداد ۱۳۹۵: گروه ویژه اقدام مالی با ارسال نامه به علی طیب نیا (وزیر اقتصاد روحانی) خواستار اجرای بالادستی توصیه ها و برنامه های اف ای تی اف شد.
- خرداد ۱۳۹۵: تعهد ایران به اصلاح قانون مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم تا دی ۱۳۹۶
- تیر ۱۳۹۵: انتشار بیانیه اف ای تی اف مبنی بر تعلیق ۱۲ ماهه ایران از لیست کشورهایی که باید علیه آن ها، اقدام مالی بکند.
- آذر ۱۳۹۵: ارسال لایحه الحاق به کنوانسیون پالرمو توسط دولت به مجلس برای دومین بار
- اسفند ۱۳۹۶: تمدید اول تعلیق ایران از لیست سیاه
- آبان ۱۳۹۶: ارسال لایحه مبارزه با پولشویی توسط دولت به مجلس
- آذر ۱۳۹۶: ارسال لایحه مقابله با تامین مالی تروریسم توسط دولت به مجلس
- دی ۱۳۹۶: ارسال لایحه اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم توسط دولت به مجلس
- تیر ۱۳۹۷: تمدید دوم تعلیق ایران از لیست سیاه و رد لایحه الحاق به کنوانسیون پالرمو توسط شورای نگهبان
- مرداد ۱۳۹۷: ابلاغ قانون اصلاح شده مبارزه با تامین مالی تروریسم توسط رییس جمهور
- مهر ۱۳۹۷: تمدید سوم تعلیق ایران از لیست سیاه و تصویب لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم
- دی ۱۳۹۷: تایید لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی در محمع تشخیص مصحلت نظام
- بهمن ۱۳۹۷: رد لایحه الحاق به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم توسط شورای نگهبان
- اسفند ۹۷: موکول شدن تصمیم نهایی اعضای مجمع تشخیص مصحلت نظام درباره الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو به جلسات بهاری مجمع در سال ۹۸
تمدید تعلیق تا اوایل تیر ۹۸
اوایل اسفند ماه ۹۷ بود که کارگروه ویژه اقدام مالی(FATF)، تا تیر ۹۸ به ایران مهلت داد که برای تکمیل تعهداتش اقدام کند. در بیانیه این کارگروه آمده بود که اطاله روند بررسی اف ای تی اف در ایران، ناراحت کننده است و اگر ایران این استاندارد ها را اجرا نکند، کارگروه، خواستار نظارت بر بخش وسیع تری از فعالیت های مالی ایران خواهد شد. ۱۱ سال پیش، این کارگروه به ایران درباره تبعات عدم الحاق به اف ای تی اف ، هشدار داده بود.
حتما بخوانید : ۵۰ اصطلاح مهم بورس ؛ از عرضه اولیه و پرتفو تا EPS،DPS و P/E
آخرین خبر FATF در سال ۱۳۹۷ و هشدار بهارستانی ها
آخرین و جدید ترین اتفاق درباره اف ای تی اف در سال نود و هفت، بیست و ششم اسفند ماه رقم خورد. هفتاد و پنج نماینده مجلس در اخرین جلسه علنی مجلس شورای اسلامی، با ارسال نامه ای به رییس مجمع تشخیص مصحلت نظام، خواستار بررسی نتایج تصمیمات در خصوص برجام پیش از اتخاذ تصمیم درباره پالرمو و CFT شدند. ۲ لاحیه از سی اف تی که از الزمات FATF هست، در مجمع تشخیص مصحلت نظام در حال بررسی و تبادل نظر نمایندگان این مجمع است که تصمیم گیری درباره مصوب مجلس در این خصوص، به جلسات بهار ۹۸ موکول شد.
دولت در خرداد ماه سال نود و پنج در برابر گروه ویژه مالی (FATF) متعهد شد که ۴۱ الزام و خواست این گروه را اجرا کند. نامه مخالفان تصویب FATF و CFT در مجلس که در آخرین یکشنبه سال نود و هفت به مجمع تشخیص ارسال شد، حاوی چند هشدار است:
- برخی عناصر دولت، اصرار بر تصویب دو کنوانسیون پالرمو و سی اف تی به عنوان دو الزام از مجموع الزامات چهل و یک گانه دارند و با وجود خطرات این دو الزام، بر خواسته خود اصرار دارند.
- ورود دستی یا چمدانی ارز به داخل ایران در سال ۹۷ طبق اعلام بانک مرکزی، مجاز است. اما طبق الزامات CFT، جلوگیری، توقیف و مجازات کسانی که نسبت به حمل وجوه نقد از بیرون مرز به داخل کشور اقدام می کنند، الزامی است که نقض غرض است.
- موافقان تصویب CFT ، حقایق را از ملت و نظام، پنهان کرده اند.
- موافقت تصویب اف ای تی اف ، شفافیت بین المللی را دوست دارند و از شفافیت داخلی، هراس دارند.
- دولت در ۳۶ ماه اخیر، بدون اطلاع مجلس، موافقت نامه هایی با کشورهای مختلف برای اجرای برخی از الزامات اف ای تی اف ، منعقد کرده است. چرا جزییات این توافق نامه ها، افشا نمی شود؟
- رییس گروه ویژه اقدام مالی (دستیار سایق معاون خزانه داری آمریکا)، یک آمریکایی ضد ایرانی است.
- گروه ویژه اقدام مالی، ابزار هوشمند سازی تحریم های دولت ترامپ علیه ایران است.
- اجرای ۳۹ الزام از ۴۱ الزام اف ای تی اف ، قفل کردن اقتصاد سال ۹۷ را به ارمغان آورده است.
- مراقب باشید که ملت ایران، از یک سوراخ، دو بار گزیده نشود.
حجت الاسلام والمسین مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام، یک روز پیش از ارسال این نامه هشدار آمیز شماری از نمایندگان مخالفت تصویب اف ای تی اف در مجمع گفته بود که چرا عده ای به خودشان اجازه می دهند که به اعضای مجمع بگویند که چه بکنند یا چه نکنند!
نظرات شخصیت ها درباره تصویب اف ای تی اف و CFT
(توییت جنجالی احمد توکلی درباره FATF)
- دکتر ظریف، وزیر امور خارجه: مجمع تشخیص برای خروج ایران از مشکلات اقتصادی، اف ای تی اف را تصویب کند (۱۲ اسفند ۹۷)
- عراقچی: تصویب اف ای تی اف یعنی عبور از تحریم ها.
- نامه اصلاح طلبان به مجمع: مراقبت شانتاژهای مصحلت ستیز باشید (۱۰ اسفند ۹۷)
- رییس کمیته سیاست خارجی فراکسیون امید: پیوستن به اف ای تی اف ، مقابله با فساد است.
- هاشم زایی (نماینده تهران): تصویب اف ای تی اف ، دست رانت خواران فساد را قطع می کند.
- عضو هیات رئیسه مجلس: مقابله با اختلاس و ممانعت خروج پول از کشور، فایده الحاق به اف ای تی اف.
- رییس کمیته امنیت ملی مجلس: تصویب اف ای تی اف ، یعنی مقابله با فساد سازمان یافته.
- احمد توکلی (نماینده سابق مجلس و عضو مجمع تشخیص: مخالف اف ای تی اف هستم.
- فلاحت پیشه (رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس): رفراندم برای CFT یعنی التهاب آفرینی در جامعه.
(توییت دکتر غلام علی حداد عادل، مشاور امور فرهنگی مقام معظم رهبری درباره تصویب پالرمو)
به نظر شما، تصویب یا عدم تصویب CFT در مجمع تشخیص مصحلت نظام، چه تاثیری در قیمت ارز، سکه، بورس، ارتباطات پولی و بانکی و مالی کشور در سال ۹۸ خواهد داشت؟
من نوعی از این پالرمو و سی اف تی چیزی نمیدانم ولی وقتی نام مخالفان این لوایح را دیدم متوجه شدم که این لوایح چیز بدی هم نیست شما ببینید مخالفان چه کسانی هستنتد اصولگرایان تیره که با افکار خودشون ایران را صد سال عقب بردند
من نوعی هم چیزی از اف ای تی اف نمیدانم اما وقتی موفقان ان را اصلاح طلبان میبینم به شدت احساس خطر میکنم چون حزبی که بیش از۳۵سال کشور در دستش بوده ولی الان با سیاستهای اشتباه وپوسیده شان کشور را به لبه پرتگاه فروپاشی اقتصاد رسانه اند مطما یه ریگی توی کفششان هست که از این اف ای تی اف دفاع میکنند.
زرشک!!!!
وقتی شمای نوعی از پالرمو و سی اف تی چیزی نمیدونی بهتره بری مطالعه کنی نه بدون مطالعه اظهار نظر کنی. این کار عوامانه است نه روشنفکرانه. نظرات موافق و مخالف محترمه. انهم در مجلس برای جمع بندی است. نه اینکه ملاک قضاوت ما باشه.
واقعا از زمان تاسیس سازمان ملل تا کنون این سازمان که چندین سال از ایجاد ان می گذرد به نفع کدام کشورها فعالیت داشته است تاسیس ان هم جهت منافع همین کشورهای موسس بوده است جهت جلوگیری از رشد سایر کشورهاامروز هم با تاسیس سازمان های قارچ گونه اهدافی را که در این سازمان جا گذاشته اند دنبال می کنند. مگر غیر از این است که هر چه در این سازمان مطرح شود و به نفع این کشورها نباشد و تو می شود.پس ازموده ازمودن را خطاست
اینکه میگن ایران به FATF برگشته درسته؟
چشمانت را باز کن و واقعیت را ببین ا ح م ق
بحث اصولگرائی و اصلاح طلبی نیست بحث منافع و مصالح ملی است. آغاز تصمیم به الحاق در دولت اصول گرای احمدی نژاد در قالب پیشنهاد لایحه به مجلی اتخاذ شد و الان اصلاح طلبان دنبال تصویب کشور و الحاق بدان هستند. نگاه کنید ببینید اف آی تی اف توسط دو کشور فرانسه و انگلیس طراحی شده و یک سازمان بین المللی نیست که مصوباتش الزام اور باشه. تنها خواسته های خودشون رو تحمیل میکنند.
ممنون از این مقاله کاربردی